Artımın əsas səbəbləri nələrdir? Artım daha çox hansı bölgələrdə müşahidə edilir?

"Artım xüsusilə Abşeron yarımadası, Quba - Xaçmaz, Qəbələ, Gəncə-Daşkəsən və Lənkəran bölgələrində daha çox hiss edilir".

Son.az xəbər verir ki, bu fikirləri Azərbaycan Qiymətləndiricilər Palatasının Rəyasət Heyətinin sədr müavini Günay İsmayılqızı bildirib.

O, vurğulayıb ki, əgər 2022-ci ildə bölgələrdə bir sot torpaq sahəsinin orta qiyməti 200-300 manat civarında idisə, hazırda bu rəqəm 400-500 manat səviyyəsinə qədər yüksəlib.

"İnfrastrukturun daha yaxşı olduğu və turizm potensialı yüksək olan zonalarda isə qiymətlər 1000 manat və daha yuxarı ola bilir. Bakıətrafı qəsəbələrdə, xüsusilə Məhəmmədi, Novxanı, Masazır və Binəqədi istiqamətlərində torpaq qiymətləri bir sot üçün artıq 3000-7000 manat aralığında dəyişir. Ümumilikdə, son iki il ərzində bölgə torpaqlarında 15-20 % civarında artım qeydə alınıb".

G. İsmayılqızı torpaq bazarındakı qiymət artımının əsas səbəblərini də açıqlayıb:

"İnfrastrukturun yaxşılaşması, yeni yollar, kommunikasiya xətləri və sosial obyektlərin inşası ərazilərin bazar dəyərini artırır. Turizm və kənd təsərrüfatı potensialının artması - xüsusilə Qəbələ, Quba və Lənkəran kimi turizm bölgələrində torpaqlara tələbat çoxalıb. Elektron sənədləşmə sistemlərinin tətbiqi - qiymətləndirmə və qeydiyyat proseslərinin şəffaflaşması bazara etimadı artırır. Ərazidə miqrasiya amilləri də qiymət artımına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir.

Mütəxəssis vurğulayıb ki, hazırda bölgələrdə torpaq fondunun böyük hissəsini bələdiyyə torpaqları təşkil edir. Bu torpaqların sənədləşmə prosesinin sadələşdirilməsi istiqamətində yeni mərhələ başlanıb:

"Artıq bələdiyyə torpaqları qiymətləndirmədən keçdikdən və real bazar dəyəri müəyyən olunduqdan sonra, həmin dəyər əsasında formalaşan rüsum müvafiq qurumun hesabına köçürüldükdən və ya hərracda alqı-satqı baş tutduqdan sonra sənədləşmə prosedurları başlanır.

Bu proseslərin rəqəmsallaşması nəticəsində vətəndaşlar üçün mülkiyyət hüququnun rəsmiləşdirilməsi daha şəffaf və operativ hala gəlib. Ən önəmlisi, sənədləşmə artdıqca torpaq bazarında qiymət səviyyəsinə də ciddi təsir göstərir. Hazırda sənədli və sənədsiz torpaqlar arasında orta hesabla 50 %-ə qədər qiymət fərqi müşahidə olunur. Yəni, eyni ərazidə sənədli torpaq sahəsi 10 000 manat dəyərləndirilirsə, sənədsiz torpaq təxminən 5 000 manat ətrafında bazara təklif edilir".

Onun fikrincə, sənədləşmə prosesi yalnız hüquqi deyil, həm də iqtisadi dəyəri artıran amildir. Sənədli torpaqlara tələbat artdıqca, bölgələrdə bazar qiymətləri də paralel olaraq yüksəlir: